نشست تخصصی بازارمشتقه ایران – چالش ها و راهکارها

نشست بازارمشتقه در ایران، چالش ها و راهکارها  به همت پیشگامان دنیای مالی و استارتاپ مشتقه ریسکاو با حضور میثم فدائی واحد مدیرعامل فرابورس ایران، علی نقوی مدیر عامل بورس انرژی ایران، محمدجواد میرطاهر عضو هیئت مدیره بورس تهران، رحمان آراسته مدیرمشتقه و صندوق های کالایی بورس کالا ، سلمان یزدانی مدیرعامل استارتاپ مشتقه ریسکاو و با حضور و مشارکت فعالان و کارگزاران بازارمشتقه، روز یکشنبه ۱۲ تیرماه در سالن حجه الاسلام موسویان(ره) فرابورس ایران برگزار شد.

این نشست در دو پنل تخصصی به به بررسی چالش ها و راهکارهای توسعه بازار مشتقه پرداخت در پنل اول این نشست سخنرانان کلیدی به طرح بحث و ارائه راهکار ها و چالش های موضوع بازار مشتقه ایران پرداختند و پس از آن در پنل دوم مدیران و مسئولان ارشد بورس ها پای صحبت فعالین این حوزه به بحث و تبادل نظر  پرداختند که در ادامه این مطلب به صورت خلاصه محتوای مطرح شده در این نشست برای شما عزیزان آورده خواهد شد.

اهداف برگزاری این رویداد

• جريان سازی در باب اهميت ابزار مشتقه در مسير توسعه اصولی بازارسرمايه و ابزارهای مالی
• آشنایی با ظرفیت ابزارمشتقه در مدیریت ریسک بازار ایران
• هم انديشی و استفاده از تجارب فعالان بازار مشتقه و كارگزاران بازار
• آشنایی با چالش های موجود در بازارمشتقه از زبان فعالان بازار
• دستيابی به راهكارهای علمی و عملی در زمينه توسعه ابزار مشتقه و رفع موانع پيش روی آن
• ايجاد شبكه ارتباطی مستمر بين متخصصين و فعالان بازار مشتقه به منظور تبادل نظرات، تجربيات وراهكارهای علمی و عملی بصورت پيوسته
• استفاده از فضای رسانه ای به جهت آشنايی عموم علاقمندان و فعالان بازار سرمايه با بازار مشتقات
• آشنایی با نقش ابزار در مدیریت ریسک بنگاه های اقتصادی و کسب و کارها

سخنران کلیدی نشست

خلاصه رویداد های نشست

راه اندازی قراردادهای اختیار معامله در بورس انرژی در سال 1398 در دستورکار قرار گرفت. در سال 1399 دستورالعمل مربوط به آن در هیئت مدیره بورس اوراق بهادار به تصویب رسید و برای تصویب نهایی به سازمان بورس اوراق بهادار ارسال شد. در حال حاضر این دستور العمل در کمیته تدوین مقررات سازمان بورس قرار دارد و در حال بررسی های نهایی است. تا کنون حدود 10 جلسه در این کمیته برگزار شده که در حال حاضر در مرحله جمع بندی مسائل مرتبط به نحوه ی اعمال این قراردادهاست و با اتمام این فرایند به زودی شاهد آغاز معاملات اختیار بر محصولات مالی بورس انرژی خواهیم بود

سازمان بورس و اوراق بهادار و شرکت بورس ابزارهای مشتقه را در سال 1387 طراحی کردند. کارهای پژوهشی اولیه در امکان سنجی پیاده سازی آپشن در اواخر دهه 80 شمسی انجام شد. درسال 1390 موافقت کمیته فقهی در شرعی بودن ابزار اختیار معامله و تصویب دستورالعمل اولیه معاملات قراردادهای اختیار معامله انجام شد. برای نخستین بار در 25 مرداد 1391 بر روی سهام شرکت پتروشیمی کرمانشاه قراردادهای اختیارمعامله تبعی منتشر شد. در نهایت در تاریخ 17 آذر 1395 دستورالعمل قراردادهای اختیار معامله در بورس تهران و فرابورس ایران توسط هیئت مدیره سازمان بورس به تصویب رسید و حدود 11 روز بعد برای اولین بار از طریق بورس تهران برای سه سهم پایه فملی،فولاد و خودرو قراردادهای اختیار معامله با سررسید بهمن ماه عرضه شد.

ارکان بازار سرمایه به این نتیجه رسیده اند که نجات بازار سرمایه و توسعه سرمایه گذاری در این بخش هیچ راه درمانی به جز توسعه ابزار مشتقه ندارد

چالش های این بازار:

• هسته معاملات
• امور مربوط به فرایند توثیق سهام
• سیستم های مدیریت ریسک در سطح بازار و در سطح هر کارگزار
• قابل تحویل بودن قراردادها
• نبود سامانه تأمین در معاملات Short-Selling
• اقدامات شرکتی نظیر بسته شدن های نماد
• آمورش

چشم‌انداز بازار مشتقه بر اساس رصد معاملات بورس‌های ایران امیدوارکننده است، عنوان کرد: خوشحالیم که بورس کالا به عنوان پیشرو در این زمینه شناخته شده است؛ بورس کالا از سال ۸۷ شکل گرفت و در ابتدای راه با توجه به عدم شناخت، چندان موفق نبود تا اینکه آتی سکه راه افتاد و به دلایل غیر منطقی این بازار بسته شد.

 پیش از راه‌اندازی این بازار مرجع قیمت نقدی زعفران وجود نداشت، زنجیره‌ای از ابزارهای ملی را روی زعفران راه‌اندازی کردیم و اکنون به مرجع قیمت تبدیل شدیم و ۶۰۰ هزار موقعیت باز در آپشن زعفران داریم که جای خوشحالی دارد.

 یک نکته مهم باید دیده شود که آتی و آپشن و فوروارد و دیگر ابزارها به تنهایی در کشور به نتیجه نخواهد رسید و باید با ابزارهای دیگر شکل بگیرد، برای مثال یکی از علت‌های موفقیت در آتی زعفران، بحث گواهی سپرده زعفران بود.

 برنامه‌هایی برای آتی و گواهی سپرده طلا از جمله شمش داریم که بعد از فراهم شدن زیرساخت و اتمام مطالعات راه اندازی می‌شود چرا که مشکل مالیاتی گواهی سپرده نیز حل شده است.

راهکارهایی برای توسعه ابزار های مشتقه

• تغییر یا حذف قوانین دست و پا گیری که جز تحمیل ریسک برای معامله گر سود دیگری ندارد
• آموزش افراد حرفه ای و کارکنان نهاد های مالی برای آمادگی گسترش این بازار
• تشویق کارگزاران و ترغیب آنها برای فعالیت در این بازارها
• بهینه سازی OMS ها و سامانه های معاملاتی ابزارمشتقه
• راه اندازی قراردادهای آتی سهام
• یکپارچه سازی کدهای معاملاتی مختلف و عدم نیاز به گرفتن کدهای معاملاتی متعدد
• سامانه های اعتبارسنجی معامله گران

میهمانان جلسه