در معاملات بازارهای مالی از جمله بازار اختیار معامله، تاریخ تسویه معاملات مسئله مهمی است که باید به آن توجه کنیم چرا که هر معامله‌ای تاریخ تسویه مخصوص به خودش را دارد. بیایید با تک تک این تاریخ‌ها و جزئیات آن آشنا شویم تا بدانیم بعد از تسویه نقدی و فیزیکی معامله آپشن و آتی چه زمان مبلغ معامله به حساب ما واریز می‌شود.
منظور از تسویه معاملات چیست؟
در معاملات مستقیم، خریدار پول معامله را به فروشنده می‌پردازد و تمام. اما در معاملاتی که با واسطه انجام می‌شوند، تسویه معامله به این سادگی نیست چرا که واسطه‌ای به اسم کارگزاری وجود دارد و ما وجه لازم را به کارگزاری می‌پردازیم یا دریافت می‌کنیم. برای مثال برای خرید قرارداد اختیار معامله، ما وجه لازم را به کارگزاری پرداخت می‌کنیم، کارگزاری وجه پرداخت شده ما را به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه واریز می‌کند و سپس این مبلغ به حساب کارگزاری فروشنده واریز می‌گردد. به این فرآیند، تسویه معاملات می‌گویند.
این‌که چقدر طول بکشد تا بعد از تسویه، وجه معامله، به حساب ما واریز شود، زمان تسویه معاملات گفته می‌شود. چرا که وقتی معامله‌ای می‌کنیم، مثلا سهمی را می‌فروشیم، پول فروش آن در حساب کارگزاری ماست نه حساب بانکی ما! برای واریز این وجه به حساب بانکی ما، زمانبندی خاصی وجود دارد. مدت زمان تسویه معاملات بورس به صندوق یا نوع اوراق بهادار شما بستگی دارد.
تسویه معاملات چند روز است؟
در بازارهای مالی، برای تسویه معامله‌ها از عبارت‌های مثل T+1 و غیره استفاده می‌شود. اما منظور از این عبارات چیست؟ حرف T مخفف Time است و به تاریخ معامله اشاره دارد. منظور از T+2 این است که نهایتا تا دو روز کاری بعد تسویه انجام می‌شود. مثلا اگر تاریخ 23 بهمن معامله را انجام دهید، 25 بهمن تسویه کامل انجام می‌شود (به این توجه کنید که باید دو روز «کاری» بعد باشد یعنی اگر 24 بهمن جمعه باشد، تاریخ تسویه کامل می‌شود 26 بهمن). یعنی در تاریخ 25 بهمن است که پول اوراق یا صندوقی که فروخته‌ایم، به حساب ما واریز شود.
معنی T+0: تسویه کامل معاملات در همان روز معامله انجام می‌شود.
معنی T+1: تسویه کامل معاملات، یک روز کاری بعد انجام می‌شود. به این معنی که یک روز کاری بعد از معامله، پول به حساب شما واریز می‌شود.
معنی T+2: تسویه کامل معاملات دو روز کاری بعد انجام می‌شود. به این معنی که دو روز کاری بعد از معامله، پول به حساب شما واریز می‌شود.
معنی T+3: تسویه کامل معاملات سه روز کاری بعد انجام می‌شود. به این معنی که سه روز کاری بعد از معامله، پول به حساب شما واریز می‌شود.
تسویه معاملات T+0:
تسویه معامله‌های اختیار معامله کالا: T+0
تسویه معاملاتی کالا: T+0
تسویه معاملات T+1 (یک روز کاری بعد از جام معامله):
تسویه معامله‌های واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری در اوراق با درآمد ثابت: T+1
صکوک اجاره: T+1
تاریخ تسویه معامله گواهی سپرده کالایی: T+1
صکوک مرابحه: T+1
سلف موازی استاندارد: T+1
اوراق مشارکت: T+1
اوراق و اسناد خزانه: T+1
تسویه معاملات T+2 (دو روز کاری بعد از جام معامله):
تسویه معامله‌های اختیار معامله سهام: T+2
تسویه معامله‌های آتی سبد سهام: T+2
تاریخ تسویه معامله سهام بورس: T+2
سهام فرابورس: T+2
واحدهای صندوق‌های زمین و ساختمان (معاملات سلف): T+2
حق تقدم سهام: T+2
واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری مختلط: T+2
اوراق حق تقدم استفاده از تسهیلات مسکن: T+2
واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری در سهام: T+2
تسویه معاملات T+3 (سه روز کاری بعد از انجام معامله):
تاریخ تسویه‌ی معاملات سلف برق: T+3
تاریخ تسویه معاملات چه اهمیتی برای معامله‌گران دارد؟
مهمترین مسئله تسویه، این است که بدانید کی می‌توانید مبلغ واریز شده را برداشت کنید. علاوه بر این در دو جای دیگر نیز زمان تاریخ تسویه اهمیت دارد: یک: وقتی که تصمیم داشته باشید اعتبار معاملاتی دریافت شده از کارگزاری را با فروش اوراق، سهام و غیره تسویه کنید. دو: زمانی که قصد داشته باشید اوراق بهادار یا ابزارهای مالی مثل ابزار مشتقه را به یکدیگر تبدیل کنید. مثلا یک سهم را بفروشید و صندوق بخرید.
سخن پایانی
گاهی ندانستن جزئیات کوچکی مثل «تسویه معاملات در بورس چند روز است؟» یا «تسویه معاملات سهام چند روز طول می‌کشد» می‌تواند معامله‌گرها به خصوص معامله‌گران آپشن را با ضرر روبه‌رو کند و برنامه‌ریزی معاملاتی آنان را بهم بریزد. در بازار اختیار معامله، تسویه معامله های آپشن از T+2 پیروی می‌کند و بهتر است فعالین این بازار در معاملات آپشن خود این را در نظر بگیرند.
منبع بخشی از نوشته: investopedia.com
