اگر اهل معامله در بازار اختیار معامله باشید، برایتان سوال پیش می‌آید که چرا قیمت‌های پریمیوم (قیمت اختیار معامله) انقدر با هم تفاوت دارند و اصلا چه فاکتورهایی بر این قیمت‌ها تاثیر می‌گذارند. در این مقاله قصد داریم به شما «ضریب پوشش ریسک یونانی» یا همان یونانی‌های اختیار معامله (Option Greeks) را معرفی کنیم که دست‌های پشت پرده‌ی قیمت اختیار هستند.
برای رفتن به مطلب موردنظر کلیک کنید:
ضریب پوشش ریسک یونانی چیست؟
ضریب پوشش ریسک یونانی دلتا (𝚫)
ضریب پوشش ریسک یونانی گاما (𝜸)
ضریب پوشش ریسک یونانی وگا (K)
ضریب پوشش ریسک یونانی تتا (𝚹)
ضریب پوشش ریسک یونانی رو (⍴)
ضریب پوشش ریسک یونانی زتا (𝝵)
آموزش محاسبه ضریب پوشش ریسک یونانی
برای قیمت اختیار معامله چند منبع اصلی ریسک وجود دارد که آن‌ها را با حروف یونانی نشان می‌دهند. در واقع میزان حساسیت قیمت اختیار معامله به هر کدام از عوامل تاثیرگذار بر آن توسط این حروف بیان می‌شود. این نسبت‌ها عبارتند از: دلتا، گاما، رو، وگا و تتا. در ادامه به توضیح هر کدام از این ضرایب می‌پردازیم.
ضریب پوشش ریسک یونانی دلتا (𝚫)
دلتا معیار اندازه گیری تغییرات قیمت اختیار معامله در اثر تغییر قیمت نقدی دارایی پایه است. در واقع ضریب پوشش ریسک یونانی دلتا به تغییر قیمت دارایی پایه (سرعت حرکت قیمت دارایی پایه) حساسیت دارد و به آن واکنش نشان می‌دهد.
محاسبه ضریب پوشش ریسک یونانی دلتا:
𝚫 = تغییرات قیمت سهام تقسیم بر تغییرات قیمت سهام
این معیار برای قراردادهای اختیار خرید بین صفر و یک و برای قراردادهای اختیار فروش بین صفر و منفی یک تغییر می‌کند به عنوان مثال اگر برای یک اختیار خرید مقدار دلتا را برابر ۰.۷ در نظر بگیریم به ازای یک واحد افزایش در قیمت دارایی پایه، قیمت اختیار معامله آن به اندازۀ 0.7 واحد افزایش می‌یابد. در مورد اختیار فروش اگر دلتا برابر 0.3- باشد، افزایش یک واحدی در قیمت دارایی پایه، کاهش 0.3 واحدی در قیمت اختیار فروش را در پی دارد. به طور کلی قرارداد اختیار خرید بی‌تفاوت، دلتای ۰.۵ و قرارداد اختیار فروش بی‌تفاوت دلتای 0.5- دارند.
اگر بخواهیم پرتفوی بدون ریسک ایجاد نماییم، ضریب پوشش ریسک یونانی دلتا نشان دهنده تعداد سهامی است که باید به ازای هر اختیار واگذار شده نگهداری شود. به طور مثال اگر ضریب دلتا برابر ۰.۲۵ باشد، باید به ازای هر ۴ اختیار واگذار شده یک سهم نگهداری گردد. از این رو به این معیار نسبت پوشش نیز گفته می‌شود زیرا بیان می‌کند که چه تعداد قرارداد اختیار معامله برای پوشش یک موقعیت تحصیل یا واگذاری دارایی پایه نیاز است. البته دلتا در طول زمان ثابت نیست و برای بدون ریسک نگه داشتن پرتفوی، نسبت سهام نگهداری شده باید به روز گردد.
| دلتای مثبت یعنی در صورت افزایش قیمت سهام، موقعیت اختیار معامله ارزشمندتر خواهد شد. |
دلتای منفی یعنی در صورت کاهش ارزش دارایی پایه، ارزش اختیار معامله افزایش خواهد یافت.
نرخ دلتا به عنوان نرخ پوشش نیز شناخته می‌شود و می‌توان آن را به عنوان احتمال سررسید یک اختیار معامله سودآور در نظر بگیریم.
ضریب پوشش ریسک یونانی گاما (𝜸):
گاما نسبت تغییرات مقدار دلتا را به ازای تغییرات در قیمت نقدی دارایی پایه نشان می‌دهد. در حقیقت تغییر در دلتای اختیار معامله با تغییرات در قیمت دارایی پایه در ارتباط است (یعنی شتاب).
𝜸 = تغییرات دلتا تقسیم بر تغییرات قیمت سهام
ضریب پوشش ریسک یونانی دلتا، به خودی خود نسبتی برای سنجش قیمت اختیار در برابر تغییر قیمت دارایی پایه است، ولی از آنجایی که این نسبت ثابت نیست توسط گاما اندازه گیری می‌شود. هر چه گاما کوچکتر باشد مفهومش این است که دلتا به تدریج تغییر می‌کند و برای ایجاد و نگهداری یک پرتفوی بی تفاوت نسبت به دلتا، تعداد دفعات نسبتا کمتری برای تغییر در ترکیب پرتفوی، تعدیل در پرتفوی و انجام پوشش ریسک لازم است. گامای اختیار معامله بی‌تفاوت حداکثر و اختیار معامله عمیقا در سود یا در زیان حداقل است.
گاما برای موقعیت‌های خرید در اختیار خرید و اختیار فروش مثبت است. گامای پایین یعنی اینکه تغییر جهت‌های بزرگ در قیمت سهام سودآور خواهد بود، در حالیکه گامای بالا نشان می‌دهد حتی تغییر جهت‌های کوچک در قیمت سهام برای موقعیت اختیار معامله مفید خواهد بود.
ضریب پوشش ریسک یونانی وگا (K)
ضریب پوشش ریسک یونانی وگا تغییرات قیمت اختیار معامله را به ازای تغییر در نوسان قیمت نقدی دارایی پایه اندازه گیری می‌کند قیمت اختیار معامله با نوسان قیمت نقدی دارایی پایه رابطه مستقیم دارد. یعنی با افزایش نوسان پذیری قیمت دارایی پایه ارزش اختیار معامله افزایش می یابد و بالعكس. توجه داشته باشید که وگا جزو حروف یونانی نیست اما معمولا جزئی از ضرایب یونانی به شمار می‌رود.
| وگا همیشه برای موقعیت‌های خرید اختیار معامله مثبت است. |
یک وگای بزرگ مثبت نشان می‌دهد افزایش‌های کوچک در در نوسانات برای موقعیت اختیار معامله مفید است در حالیکه وگای کوچک نشان می‌دهد نوسانات بالا نیازمند تقویت موقعیت اختیار معامله است.
ضریب پوشش ریسک یونانی تتا (𝚹)
تنا عبارت است از نسبت تغییر ارزش اختیار معامله با توجه به گذشت زمان و نزدیک شدن به زمان سررسید در صورتی که سایر عوامل ثابت بمانند.
معمولا مقدار تتا برای اختیار معامله منفی است. علت این موضوع آن است که با کاهش زمان باقیمانده تا تاریخ اعمال، با فرض ثابت ماندن بقیه عوامل، از ارزش اختیار معامله کاسته می‌شود (به طور مشخص از ارزش زمانی کاسته می‌شود تا در تاریخ سررسید به صفر می‌رسد). به عنوان مثال اگر قیمت یک اختیار معامله ۲ دلار باشد و ضریب تتا برای آن ۰٫۰۵- محاسبه شود، در واقع به طور روزانه ۰٫۰۵ دلار از ارزش آن کم می گردد و مثلا بعد از گذشت دو روز، قیمت اختیار برابر ۱.۹ دلار می‌شود. برای اختیار معامله با سررسید طولانی، تتا تقریبا صفر است. کاهش ارزش به طور روزانه وجود ندارد ولی مقدار تتا برای سررسیدهای کوتاه مدت و مخصوصا برای اختیارات بی تفاوت بیشتر است. تتا با نوسان پذیری قیمت دارایی پایه نیز رابطه مستقیم دارد بدین معنی که هرچه نوسان پذیری بالاتر باشد، ضریب تتا نیز بالاتر است.
در قراردادهای اختیار معامله ترکیبی مانند استراتژی کاوردکال، تتا می‌تواند مثبت باشد. چرا که گذر زمان می‌تواند به گسترش موقعیت کمک کند.
ضریب پوشش ریسک یونانی رو (⍴)
«رو» حساسیت تغییر قیمت اختیار معامله را بر اساس تغییرات نرخ بهره بدون ریسک اندازه گیری می‌کند. زمانی که نرخ بهره بدون ریسک افزایش می‌یابد، قیمت اختیار خرید افزایش و قیمت اختیار فروش کاهش می‌یابد. «رو» در واقع به سرمایه گذاران می‌گوید که این افزایش و کاهش چقدر خواهد بود. به طور مثال اگر ضریب «رو» برای اختیار معامله‌ای برابر با ۴ باشد هر یک درصد افزایش در نرخ بهره بدون ریسک، ۴ درصد قیمت اختیار معامله را افزایش می‌دهد. همچنین به دلیل تاثیر نرخ بهره بر روی تنزیل جریانات نقدی، ضریب «رو» برای سررسیدهای طولانی تر بسیار بزرگتر از سررسیدهای کوتاه مدت است.
| هر چقدر زمان تا سررسید بیشتر باشد، ارزش رو (مثبت یا منفی) بیشتر خواهد شد زیرا نرخ بهره نیازمند زمان است تا خود را نشان دهد. |
ضریب پوشش ریسک یونانی زتا (𝝵)
این ضریب درصد تغییر در قیمت اختیار معامله را به ازای هر یک درصد تغییر در نوسانات ضمنی مورد سنجش قرار می‌دهد.
آموزش محاسبه ضریب پوشش ریسک یونانی
پیدا کردن ضرایب پوشش ریسک یونانی کار ساده‌ای است. یونانی‌ها را می‌توانید در سایت بورس چک کنید. کافی است به سربرگ طوسی رنگ «ابزارهای مشتقه و اوراق بدهی» بروید و روی اختیار موردنظر کلیک کنید. سپس به بخش ماشین‌حساب‌ها بروید و ماشین حساب ضرایب پوشش ریسک را انتخاب کنید. با کمک آن می‌توانید هر کدام از ضرایب را به دست بیاورید:
یک راه ساده‌تر: در سایت ریسکاو نیز در صفحه اصلی روی قرارداد اختیار معامله مورد نظر کلیک کنید. در صفحه باز شده نیازی به محاسبه تک به تک نیست و می‌توانید اطلاعات جامع آن از قبیل تتا، گاما، وگا و غیره را بخوانید:
سخن پایانی
ضرایب پوشش ریسک یونانی که در اختیار معامله آن‌ها را به یونانی‌های آپشن نیز می‌شناسند، تنها حساسیت مشخصه‌های ریسک اختیار معامله‌اند. اطلاع از عوامل اثرگذار بر قیمت اختیار معامله به معامله‌گر کمک می‌کند با دقت بیشتری عمل کند و بی‌گدار به آب نزند. در یک سری مقالات به شرح تک به تک این حروف یونانی خواهیم پرداخت تا درک کاملی از آن‌ها به دست آورید.
ریسکاو، روایتی تازه از بازار مشتقه
منبع بخشی از نوشته: Groww
نظارت و بازبینی: جعفر سلیمانی، فعال بازار مالی و متخصص بازارهای مشتقه
